పగడం అంటే ఏమిటి? మానవుడు పగడాన్ని ఎందుకు ధరించాలి?

చెక్కభజన పాటలు

రాయలసీమలో - మరీ ముఖ్యంగా కడప, చిత్తూరు జిల్లాల్లో - చెక్కభజన పాటలు చాలా ప్రాచుర్యం పొందాయి. ఇందులో భజన చెయ్యడానికి వాడే చెక్కలు పొడవుగా ఉండే పలకలను పోలి ఉండడం వల్ల చెక్కభజననే పలకల భజన అని కూడా అంటారు. చేతుల్లో మూరెడు పొడవుండే తాళపు చెక్కలతో, కాళ్ళకు గజ్జెలతో వలయాకారంలో తిరుగుతూ తాళపు చెక్కలు వాయిస్తూ తాళానికి అనుగుణంగా పాటలు పాడుతూ నృత్యం చేస్తూ ఉంటారు. ఒకే చేతిలో రెండు చెక్కలను ఆడిస్తూ వాయించడం చెక్కభజనలోని సొగసు.  

బృందగేయం (కరుణప్రధానం)

యమునాకళ్యాణిస్వరాలు - చతురస్రగతి ఏకతాళం

మగ: కోపులేమొ తగ్గినాయి

కొమ్మలేమొ హెచ్చినాయి

పొయొస్చ జానకీ

కోడిపందెమూ - నేను

చూసొస్చ జానకీ - కోడిపందెము

ఆడ: ముక్కులోటి ముక్కెర

కోడిపుంజుల పాలాయ

పోవద్దు మామా - కోడిపందెమూ

నువు ఆడద్దు మామా - కోడిపందెము

మగ: కోపులేమొ తగ్గినాయి

కొమ్మలేమొ హెచ్చినాయి

పొయొస్చ జానకీ

కోడిపందెమూ - నేను

ఆడొస్చ జానకీ - కోడిపందెము

ఆడ: సెవుల్లోటి కమ్మలు

కోడిపుంజుల పాలాయ

పోవాకుమగడా - కోడిపందెమూ

నువు ఆడాకు మగడా - కోడిపందెము

మగ: ఆటలేమొ తగ్గినాయి

కొమ్మలేమొ హెచ్చినాయి

పొయొస్చ జానకీ

కోడిపందెమూ - నేను

ఆడొస్చ జానకీ - కోడిపందెము

ఆడ: మెడల్లోటి ఆరాలు

కోడిపుంజుల పాలాయ

పోవద్దు ముద్దురుడ - కోడిపందెమూ

నువు ఆడద్దు ముద్దురుడ - కోడిపందెము

మగ: కోపులేమొ తగ్గినాయి

కొమ్మలేమొ హెచ్చినాయి

ఆడెన్న వస్చానె

కోడిపందెమూ - నేను

గెలిసన్న వస్చానె - కోడిపందెము

ఆడ: నడుం కున్న వడ్డ్యాణం

కోడిపందెం పాలాయ

పోవద్దు నాథుడా - కోడిపందెమూ

నువు ఆడద్దు మగడా - కోడిపందెము

మగ: కోపులేమొ తగ్గినాయి

మోజులేమొ హెచ్చినాయి

చూసొస్చ జానకీ

కోడిపందెమూ - నేను

ఆడెన్న వస్చానె - కోడిపందెము

ఆడ: కాలాలోటి కడియాలన్ని

కోడిపుంజుల పాలాయ

వద్దొద్దు మామా - కోడిపందెమూ

నువు ఆడద్దు మామా - కోడిపందెము

బృందగేయం (భక్తిప్రధానం)

కీరవాణి రాగస్వరాలు - తిశ్రతాళం

దశావతారాలను వర్ణించే ఒక జానపదం. రాయలసీమ వాసులు. పలకల భజనల్లో పాడుకునే పాట.

బేట్రాయి సామి దేవుడా - నన్నేలినోడ బేట్రాయి సామి దేవుడా కాటేమి రాయుడా - కదిరినరసిమ్మడా మేటైన వేటుగాడ నిన్నే నమ్మితిరా

బేట్రాయి...

శాప కడుపు సేరి పుట్టగా - రాకాసిగాని కోపామునేసి కొట్టగా ఓపినన్ని నీల్లలోన వలసీ వేగామె తిరిగి బాపనోల్ల సదువులెల్ల బెమ్మదేవరకిచ్చినోడ

బేట్రాయి...

తాబేలై తాను పుట్టగా ఆ నీల్లకాడ దేవాసురులెల్లకూడగా దోవసూసి కొండకింద దూరగానే సిల్కినపుడు సావులేని మందులెల్ల దేవర్లకిచ్చినోడ

బేట్రాయి...

అందగాడనవుదులేవయా - గోపాల గో విందా రచ్చించా బేగరావయా పందిలోన సేరి కోర పంటితోనె ఎత్తి భూమి కిందు మిందు సేసినోడ సందమామ నీవె కాద

బేట్రాయి...

నారసిమ్మ నిన్నె నమ్మితి - నానాటికైన కోరితి నీ పాదమే గతీ ఓరి నీవు కంబాన సేరి ప్రహ్లాదు గాచి కోరమీస వైరిగాని గుండె దొర్లసేసినోడ

బేట్రాయి... బేట్రాయి...

బుడుత బాపనయ్యవైతివి ఆ శక్కురవరితి నడిగి భూమి నేలుకుంటివీ నిడువు కాళ్ళోడివై అడుగు నెత్తిపైన బెట్టి తడవు లేక లోకమెల్ల మెడిమతోటి తొక్కినోడ

బేట్రాయి...

రెండుపదులు ఒక్కమారుతో ఆ దొరలనెల్ల సెండాడినావు పరశుతో సెండకోల బట్టి కోదండరామసామికాడ (సెండకోల = గండ్రగొడ్దలి) బెండు కోల సేసికొనీ కొండకాడకేగినోడ (బెండు కోల = శక్తి తగ్గించుకుని, సముద్రం దగ్గర

గొడ్డలి విసిరేసి అంత మేరా సముద్రాన్ని వెనక్కి జరిపినాడు కదా, ఆ ఘట్టం)

బేట్రాయి... రామదేవ రచ్చించరావయా సీతమ్మతల్లి శ్యామసుందర నిన్ను మెచ్చగా సామి తండ్రిమాట గాచి ప్రేమ భక్తినాదరించి

ఆమైన లంకనెల్ల దోమగాను సేసినోడ

బేట్రాయి...

దేవకీదేవి కొడుకుగా ఈ జగములోన దేవుడై నిలిచినావురా ఆవూల మేపుకొనీ ఆడోళ్ళాగూడుకొనీ తావుబాగ సేసుకొనీ తక్కిడి బిక్కిడి సేసినోడ (తక్కిడి బిక్కిడి = మోసం)

బేట్రాయి...

ఏదాలూ నమ్మరాదనీ ఆ శాస్త్రాలా వాదాలూ బాగా లేవనీ బోధనలూ సేసికొనీ బుద్ధూలు సెప్పుకొనీ నాదావినోదుడైన నల్లనయ్య నీవెకాద

బేట్రాయి...

కలికి నా దొరవు నీవెగా ఈ జగములోన పలికినావు బాలశిశువుడా చిల్లకట్టు పురములోన సిన్నీ గోపాలుడౌర పిల్లంగోవి సేతబట్టి పేట పేట తిరిగినోడ..

బేట్రాయి...